سبد خرید شما خالی است.
سرور (Server) یک کامپیوتر یا سیستم نرم‌افزاری است که خدمات یا منابعی را به دستگاه‌ها یا کاربران دیگر، که به آنها کلاینت یا کاربر گفته می‌شود، ارائه می‌دهد. سرور نقش مهمی در شبکه‌های کامپیوتری و اینترنت ایفا می‌کند و به طور کلی درخواست‌های کلاینت‌ها را پاسخ می‌دهد. این درخواست‌ها می‌توانند شامل ارسال یا دریافت اطلاعات، میزبانی وبسایتها، ذخیره داده‌ها و بسیاری از عملکردهای دیگر باشند.
سرورها معمولاً با قدرت سخت‌افزاری بالا، ظرفیت پردازشی زیاد و امنیت بالا طراحی شده‌اند تا بتوانند به حجم زیادی از درخواست‌ها پاسخ دهند. سرورها در محیط‌های مختلف، مانند مراکز داده، شبکه‌های محلی و اینترنت استفاده می‌شوند. انواع سرورها می‌توانند شامل:
به طور خلاصه، سرور واسطه‌ای بین کاربران و منابع اطلاعاتی است که داده‌ها و خدمات مورد نیاز کاربران را ارائه می‌دهد.
سرورها براساس نیاز و کاربردهای متفاوتی که دارند، به چندین نوع مختلف تقسیم می‌شوند. در ادامه، به معرفی و توضیح کامل انواع سرورها پرداخته می‌شود:
سرور وب مسئول میزبانی و ارائه وبسایتها است. این سرور درخواست‌های کاربران را از طریق مرورگرها دریافت کرده و فایل‌های HTML، CSS، جاوااسکریپت و دیگر محتواهای وب را ارسال می‌کند. سرورهای وب مانند Apache، Nginx و IIS به طور گسترده استفاده می‌شوند. این سرورها معمولاً درخواست‌های HTTP را پردازش می‌کنند و پاسخ‌های لازم را ارائه می‌دهند.
سرور فایل برای ذخیره‌سازی و مدیریت فایل‌ها استفاده می‌شود. کاربران شبکه می‌توانند به سرور فایل متصل شده و فایل‌های مورد نیازشان را بارگیری یا آپلود کنند. این سرورها به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا منابع خود را به صورت مرکزی ذخیره کنند و دسترسی به آنها را به راحتی مدیریت نمایند. از مثال‌های معمول می‌توان به NAS (Network Attached Storage) و Windows File Server اشاره کرد.
سرور دیتابیس داده‌ها را ذخیره و مدیریت می‌کند و دسترسی به آنها را برای سایر برنامه‌ها یا کاربران فراهم می‌سازد. این سرورها به صورت ویژه برای پردازش و نگهداری پایگاه‌های داده طراحی شده‌اند. MySQL، PostgreSQL، Oracle و Microsoft SQL Server مثال‌هایی از سرورهای دیتابیس هستند که برای ذخیره‌سازی و بازیابی اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرند.
سرور ایمیل برای ارسال و دریافت پیام‌های الکترونیکی استفاده می‌شود. این سرورها از پروتکل‌های خاصی مانند SMTP (Simple Mail Transfer Protocol)، IMAP و POP3 استفاده می‌کنند. Microsoft Exchange و Postfix مثال‌هایی از سرورهای ایمیل هستند که برای مدیریت ارسال و دریافت ایمیل‌ها به کار می‌روند.
سرور پروکسی به عنوان واسطه‌ای بین کاربران و اینترنت عمل می‌کند. این سرور به منظور افزایش امنیت، بهبود سرعت دسترسی به منابع و فیلتر کردن محتوا استفاده می‌شود. سرور پروکسی درخواست کاربران را دریافت کرده و آن را به مقصد ارسال می‌کند و نتیجه را به کاربر بازمی‌گرداند. این نوع سرور معمولاً در شبکه‌های سازمانی برای مدیریت دسترسی به اینترنت استفاده می‌شود.
سرور DNS وظیفه تبدیل نام دامنه‌ها به آدرس‌های IP را دارد. هنگامی که یک کاربر نام یک وب‌سایت را در مرورگر وارد می‌کند، درخواست به سرور DNS ارسال می‌شود و آدرس IP مربوطه را بازمی‌گرداند تا اتصال به سرور وب برقرار شود. BIND یکی از محبوب‌ترین نرم‌افزارهای سرور DNS است.
سرور FTP برای انتقال فایل بین دستگاه‌ها استفاده می‌شود. FTP (File Transfer Protocol) پروتکلی است که به کاربران امکان می‌دهد فایل‌ها را بین کامپیوترها انتقال دهند. vsFTPd و FileZilla Server از نمونه‌های رایج سرورهای FTP هستند که به‌ویژه در محیط‌های توسعه و برای مدیریت فایل‌های وبسایتها به کار می‌روند.
سرورهای بازی برای میزبانی بازی‌های آنلاین استفاده می‌شوند. این سرورها تمامی اطلاعات مربوط به بازی مانند موقعیت بازیکنان، وضعیت محیط و قوانین بازی را نگهداری و مدیریت می‌کنند تا بازیکنان بتوانند به صورت همزمان با یکدیگر بازی کنند. بازی‌های محبوبی مانند Minecraft و Counter-Strike نیاز به سرورهای اختصاصی برای اجرای روان و هماهنگ بازی دارند.
سرور برنامه برای اجرای برنامه‌های کاربردی استفاده می‌شود. این سرورها دسترسی به منطق کسب‌وکار و پایگاه داده را برای برنامه‌ها فراهم می‌کنند. برای مثال، Tomcat و GlassFish به عنوان سرورهای برنامه برای میزبانی و اجرای برنامه‌های جاوا استفاده می‌شوند. سرورهای برنامه معمولاً بین سرور وب و سرور دیتابیس قرار دارند و وظیفه پردازش درخواست‌های کاربر و ارتباط با پایگاه داده را بر عهده دارند.
سرورهای ابری در مراکز داده‌های بزرگ قرار دارند و به صورت مجازی از طریق اینترنت به کاربران ارائه می‌شوند. این سرورها به کسب‌وکارها اجازه می‌دهند تا بدون نیاز به تجهیزات فیزیکی، از منابع محاسباتی استفاده کنند. ارائه‌دهندگانی مانند Amazon Web Services (AWS)، Microsoft Azure و Google Cloud Platform سرورهای ابری را ارائه می‌دهند. سرورهای ابری قابلیت انعطاف‌پذیری و مقیاس‌پذیری بالایی دارند و به کاربران امکان می‌دهند تا بر اساس نیازهای خود، منابع را کم یا زیاد کنند.
سرور اختصاصی به یک کاربر یا سازمان اختصاص داده می‌شود و منابع سخت‌افزاری آن به اشتراک گذاشته نمی‌شود. این نوع سرور معمولاً برای وبسایتها و برنامه‌هایی که نیاز به منابع زیاد و کنترل کامل دارند استفاده می‌شود. سرورهای اختصاصی از نظر عملکرد و امنیت برای نیازهای خاص کسب‌وکارها بسیار مناسب هستند.
سرور مجازی یا VPS، سروری است که بر روی یک سرور فیزیکی بزرگ‌تر ایجاد شده است و منابع آن به صورت اختصاصی به یک کاربر ارائه می‌شود. این سرورها از طریق تکنولوژی مجازی‌سازی ایجاد می‌شوند و می‌توانند به طور مستقل از سایر سرورهای مجازی در همان سرور فیزیکی عمل کنند. سرورهای مجازی از نظر هزینه اقتصادی‌تر از سرورهای اختصاصی هستند و به کسب‌وکارهای کوچک و متوسط امکان دسترسی به منابع قابل مدیریت را می‌دهند.
سرور چاپ وظیفه مدیریت چاپگرها و چاپ درخواست‌های کاربران در شبکه را بر عهده دارد. این سرور به کاربران این امکان را می‌دهد تا بدون نیاز به اتصال مستقیم به چاپگر، درخواست چاپ خود را به سرور ارسال کنند. سرور چاپ درخواست‌ها را مدیریت کرده و به چاپگر مناسب ارسال می‌کند.
سرور بکاپ برای ذخیره‌سازی پشتیبان‌های داده‌ها استفاده می‌شود. این سرور به کاربران و سازمان‌ها کمک می‌کند تا اطلاعات مهم خود را به صورت ایمن ذخیره کنند و در صورت بروز مشکلات مانند خرابی سخت‌افزار یا حذف ناخواسته داده‌ها، بتوانند نسخه‌های پشتیبان را بازیابی کنند. سرورهای بکاپ معمولاً با نرم‌افزارهایی برای تهیه نسخه‌های پشتیبان زمان‌بندی‌شده کار می‌کنند.
سرور NAS یک دستگاه ذخیره‌سازی متصل به شبکه است که به کاربران اجازه می‌دهد به صورت مرکزی به داده‌ها دسترسی داشته باشند. NAS یک راه‌حل ساده و مقرون به‌صرفه برای ذخیره و به اشتراک‌گذاری داده‌ها در شبکه است و به ویژه برای محیط‌های خانگی و کسب‌وکارهای کوچک مناسب است.
سرور تریدی یا سرور ترمینال، به کاربران امکان دسترسی به دسکتاپ‌ها و برنامه‌های ویندوزی از راه دور را می‌دهد. این سرورها به ویژه برای سازمان‌هایی که کاربران نیاز به دسترسی به منابع و برنامه‌ها از مکان‌های مختلف دارند، بسیار کاربردی هستند. سرور تریدی از پروتکل RDP (Remote Desktop Protocol) برای برقراری ارتباط استفاده می‌کند.
سرورها به عنوان اصلی‌ترین عناصر زیرساخت فناوری اطلاعات در شبکه‌ها و اینترنت عمل می‌کنند و انواع مختلفی دارند که هر یک برای کارکرد خاصی طراحی شده‌اند. بسته به نیاز کاربران یا سازمان‌ها، ممکن است یک یا چند نوع از این سرورها در کنار هم برای ارائه خدمات بهینه استفاده شوند. انتخاب نوع مناسب سرور برای هر کاربرد خاص می‌تواند به بهبود عملکرد و افزایش بهره‌وری سیستم کمک کند.
سرورها انواع مختلفی دارند که هرکدام برای هدف خاصی طراحی شده‌اند. در این بخش، قصد داریم هر یک از این سرورها را به طور کامل بررسی کنیم.
سرورها می‌توانند به دو صورت فیزیکی و مجازی باشند. سرورهای فیزیکی همان دستگاه‌هایی هستند که در مراکز داده بزرگ قرار دارند و منابع محاسباتی مانند پردازنده، حافظه، و ذخیره‌سازی دارند. سرورهای فیزیکی به طور مستقیم سخت‌افزار مشخصی را به کلاینت‌ها ارائه می‌دهند.
از سوی دیگر، سرورهای مجازی (Virtual Servers) از تکنولوژی مجازی‌سازی استفاده می‌کنند تا چندین سرور مجازی را بر روی یک سرور فیزیکی میزبانی کنند. این سرورها منابع سخت‌افزاری را به صورت مشترک استفاده می‌کنند و می‌توانند با انعطاف‌پذیری بیشتری منابع را مدیریت کنند.
سرورها معمولاً بر اساس یک مدل درخواست-پاسخ کار می‌کنند. به این معنا که کلاینت یک درخواست (مانند درخواست بارگذاری یک صفحه وب) به سرور ارسال می‌کند و سرور، پس از پردازش درخواست، پاسخ مناسب را ارسال می‌کند. این فرآیند ممکن است شامل مراحل متعددی باشد، از جمله پردازش داده‌ها، دسترسی به پایگاه داده، و آماده‌سازی پاسخ.
سیستم‌عامل‌های مختلفی برای سرورها استفاده می‌شود، که به عملکرد و نوع سرور بستگی دارد. محبوب‌ترین سیستم‌عامل‌های سرور شامل:
لینوکس (Linux):
یکی از پرطرفدارترین سیستم‌عامل‌ها برای سرورها به دلیل امنیت بالا، پایداری و انعطاف‌پذیری. توزیع‌هایی مانند Ubuntu Server، CentOS و Debian معمولاً برای سرورها استفاده می‌شوند.
ویندوز سرور (Windows Server):
محصولی از مایکروسافت که به خصوص در سازمان‌هایی که از تکنولوژی‌های ویندوز استفاده می‌کنند رایج است. نسخه‌های مختلفی مانند Windows Server 2016 و Windows Server 2019 برای مدیریت و کنترل شبکه‌ها استفاده می‌شوند.
یونیکس (Unix):
سیستم‌عامل یونیکس و نسخه‌های مشتق‌شده از آن مانند FreeBSD به دلیل امنیت و کارایی بالا برای سرورهای حساس مورد استفاده قرار می‌گیرند.
برای درک بهتر عملکرد یک سرور، بهتر است با اجزای اصلی آن آشنا شویم:
استفاده از سرورها در محیط‌های شبکه‌ای مزایای بسیاری دارد، از جمله:
تعدادی از معروفترین شرکت‌های دنیا که سرورهای مختلفی تولید می‌کنند، به ارائه سرورهای با کیفیت و قابل اعتماد مشهور هستند. در ادامه، لیستی از این شرکت‌ها به همراه تاریخچه‌ای مختصر از آنها آورده شده است:
تاریخچه: شرکت Dell در سال ۱۹۸۴ توسط مایکل دل در ایالت تگزاس، آمریکا تأسیس شد. این شرکت ابتدا به تولید و فروش کامپیوترهای شخصی پرداخت، اما به مرور زمان وارد عرصه تولید تجهیزات سازمانی و سرورهای پیشرفته شد. در سال ۲۰۱۶، Dell با خرید شرکت EMC که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان تجهیزات ذخیره‌سازی داده بود، شرکت خود را به نام Dell Technologies تغییر داد. امروز Dell یکی از بزرگترین تولیدکنندگان سرورهای سازمانی است که سرورهای سری PowerEdge را عرضه می‌کند.
تاریخچه: شرکت HP در سال ۱۹۳۹ توسط بیل هیولت و دیوید پاکارد در کالیفرنیا تأسیس شد. در سال ۲۰۱۵، HP به دو شرکت مستقل تقسیم شد: HP Inc برای تولید چاپگرها و کامپیوترهای شخصی، و Hewlett Packard Enterprise (HPE) برای ارائه محصولات و خدمات زیرساخت‌های فناوری اطلاعات. HPE با تولید سرورهای سری ProLiant یکی از پیشگامان عرصه تولید سرورهای سازمانی و داده‌محور محسوب می‌شود.
تاریخچه: شرکت IBM (International Business Machines) در سال ۱۹۱۱ به عنوان CTR (Computing-Tabulating-Recording Company) تأسیس شد و در سال ۱۹۲۴ به IBM تغییر نام داد. IBM یکی از قدیمی‌ترین شرکت‌های فناوری اطلاعات در جهان است و به عنوان یکی از نوآوران اصلی در حوزه فناوری کامپیوتر و سرورها شناخته می‌شود. سرورهای IBM Power Systems و IBM System Z برای کاربردهای سنگین و داده‌محور، به ویژه در مراکز داده بزرگ، تولید می‌شوند.
تاریخچه: Cisco در سال ۱۹۸۴ توسط لئونارد بوساک و سندی لرنر، دو دانشمند از دانشگاه استنفورد، تأسیس شد. این شرکت ابتدا به تولید روترها و سوییچ‌ها برای شبکه‌های کامپیوتری پرداخت، اما به مرور وارد بازار سرورها و مراکز داده نیز شد. Cisco با تولید سرورهای سری UCS (Unified Computing System) توانست به یکی از بازیگران اصلی در زمینه سرورهای دیتاسنتر تبدیل شود. سرورهای UCS به دلیل ترکیب شبکه، ذخیره‌سازی و محاسبه در یک پلتفرم، محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند.
تاریخچه: Lenovo یک شرکت چینی است که در سال ۱۹۸۴ تأسیس شد. در سال ۲۰۱۴، Lenovo بخش تولید سرورهای x86 شرکت IBM را خریداری کرد و با استفاده از تکنولوژی‌های آن، وارد بازار سرور شد. امروز، Lenovo با تولید سرورهای سری ThinkSystem در بازار سرورها حضور دارد و به دلیل کیفیت بالا و قیمت رقابتی توانسته جایگاه خوبی در این صنعت پیدا کند.
تاریخچه: Fujitsu در سال ۱۹۳۵ در ژاپن تأسیس شد و یکی از بزرگترین شرکت‌های فناوری اطلاعات در جهان محسوب می‌شود. این شرکت از دهه ۱۹۵۰ وارد عرصه تولید کامپیوترها و سرورها شد. Fujitsu سرورهای سری PRIMERGY را تولید می‌کند که به دلیل کارایی و پایداری بالا در بسیاری از مراکز داده مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تاریخچه: Supermicro در سال ۱۹۹۳ در سان‌خوزه کالیفرنیا تأسیس شد. این شرکت به طور تخصصی در زمینه طراحی و تولید سرورها، ذخیره‌سازی و قطعات دیتاسنتر فعالیت می‌کند. Supermicro با تمرکز بر ارائه سرورهای پرقدرت و قابل سفارشی‌سازی، به یکی از بازیگران اصلی در این صنعت تبدیل شده است. سرورهای این شرکت به دلیل توانایی در مصرف بهینه انرژی و مقیاس‌پذیری بالا محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند.
تاریخچه: Oracle Corporation در سال ۱۹۷۷ توسط لری الیسون و دو همکار دیگر تأسیس شد. این شرکت بیشتر به دلیل پایگاه‌های داده سازمانی خود شناخته شده است، اما در سال ۲۰۱۰ پس از خرید Sun Microsystems، وارد بازار تولید سرورها شد. سرورهای Oracle SPARC که بر اساس پردازنده‌های SPARC طراحی شده‌اند، به‌ویژه برای اجرای نرم‌افزارهای Oracle و برنامه‌های با حجم پردازشی بالا استفاده می‌شوند.
تاریخچه: شرکت Huawei در سال ۱۹۸۷ در چین تأسیس شد و به سرعت به یکی از بزرگترین شرکت‌های فناوری اطلاعات و مخابراتی در جهان تبدیل شد. Huawei با ورود به عرصه تولید سرورها، سرورهای سری FusionServer را معرفی کرد که در بازارهای آسیا و به‌ویژه چین محبوبیت بالایی دارند. این سرورها به دلیل قیمت مناسب و کارایی خوب به عنوان جایگزینی رقابتی برای سرورهای غربی محسوب می‌شوند.
تاریخچه: Inspur یک شرکت چینی است که در سال ۱۹۴۵ تأسیس شد. این شرکت در زمینه تولید تجهیزات فناوری اطلاعات فعالیت می‌کند و از بزرگترین تولیدکنندگان سرور در چین محسوب می‌شود. سرورهای Inspur به دلیل انعطاف‌پذیری در پیکربندی و قیمت رقابتی در بسیاری از مراکز داده استفاده می‌شوند و به‌ویژه برای کاربردهای ابری و دیتاسنترهای بزرگ مناسب هستند.
تولیدکنندگان سرورهای امروزی نقش بسیار مهمی در توسعه فناوری اطلاعات و مراکز داده ایفا می‌کنند. هر یک از این شرکت‌ها با توجه به تاریخچه، تخصص و فناوری‌های منحصربه‌فرد خود، به بازار سرور کمک کرده‌اند و این بازار را غنی‌تر و متنوع‌تر کرده‌اند. بسته به نیازها، سازمان‌ها و کاربران می‌توانند سرورهای مناسبی را از میان محصولات این شرکت‌ها انتخاب کنند.
در بازار ایران، محصولات سرور شرکت‌های Dell Technologies و Hewlett Packard Enterprise (HPE) بیشترین حضور و محبوبیت را دارند. این دو شرکت با ارائه سرورهای سری PowerEdge و ProLiant، به دلیل کیفیت بالا، پشتیبانی مناسب و سازگاری با نیازهای متنوع سازمان‌ها، سهم عمده‌ای از بازار سرورهای ایران را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین، سرورهای Lenovo و Cisco Systems نیز در بازار ایران موجود هستند، اما به میزان کمتری نسبت به Dell و HPE. محصولات شرکت‌های IBM، Fujitsu، Supermicro، Oracle، Huawei و Inspur نیز در بازار ایران حضور دارند، اما سهم آنها نسبت به Dell و HPE کمتر است.
سرور به عنوان یکی از مهم‌ترین اجزای زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، نقش بسیار حیاتی در ارائه خدمات به کاربران و مدیریت داده‌ها دارد. سرورها به انواع مختلفی از جمله سرورهای وب، فایل، دیتابیس، ایمیل، پروکسی، DNS، FTP، بازی، برنامه، ابری، اختصاصی، مجازی، چاپ، بکاپ، NAS و تریدی تقسیم می‌شوند که هر کدام بسته به کاربرد خود در محیط‌های سازمانی و مراکز داده مورد استفاده قرار می‌گیرند.
شرکت‌های معروفی در زمینه تولید سرورها فعالیت دارند که هرکدام با توجه به تاریخچه، تخصص و تکنولوژی‌های منحصربه‌فرد خود به بازار سرورهای جهانی کمک کرده‌اند. Dell Technologies و Hewlett Packard Enterprise (HPE) به عنوان دو تولیدکننده پیشرو، محصولات خود را با کیفیت بالا و قابلیت اطمینان به بازار عرضه می‌کنند و در بازار ایران نیز از محبوبیت بالایی برخوردارند. شرکت‌های IBM، Cisco Systems، Lenovo، Fujitsu، Supermicro، Oracle، Huawei و Inspur نیز سهم مهمی در توسعه صنعت سرورها داشته و محصولات متنوعی برای نیازهای مختلف سازمان‌ها ارائه می‌دهند.
در بازار ایران، محصولات شرکت‌های Dell و HPE بیشترین حضور را دارند و سرورهای سری PowerEdge و ProLiant این شرکت‌ها به دلیل کیفیت بالا، پشتیبانی مناسب و تطبیق‌پذیری با نیازهای مختلف، توانسته‌اند سهم عمده‌ای از بازار را به خود اختصاص دهند. سایر شرکت‌ها مانند Lenovo و Cisco نیز حضور دارند اما به میزان کمتری نسبت به Dell و HPE.
شرکت آسیم به عنوان یکی از فروشندگان معتبر در ایران، انواع سرورهای HPE را ارائه می‌دهد. این شرکت با تمرکز بر ارائه محصولات با کیفیت و پشتیبانی فنی مناسب، به سازمان‌ها و کسب‌وکارها کمک می‌کند تا نیازهای خود را در زمینه زیرساخت‌های فناوری اطلاعات برآورده سازند.
سرورها به عنوان ستون اصلی فناوری اطلاعات، با توجه به نیازهای خاص هر سازمان انتخاب می‌شوند و در بهبود بهره‌وری، امنیت و مدیریت داده‌ها نقش کلیدی دارند. انتخاب یک سرور مناسب می‌تواند به بهبود عملکرد سیستم‌ها، افزایش امنیت و کاهش هزینه‌های سازمانی کمک کند.
